Ս. Վարդանանց զորավարների և 1036 վկաների հիշատակության օր

 

Լույսի ու խավարի, կյանքի ու մահվան, հավատի և ուրացման պայքար էր 451 թվականին տեղի ունեցած Ավարայրի ճակատամարտը: Հայերը կռվում էին ինքնությունը չկորցնելու համար՝ «Մահ ոչ իմացյալ մահ է, մահ իմացյալ՝ անմահություն» կարգախոսով, որը մեր նշանաբանը դարձավ նաև նորօրյա պայքարում: 451 թվականին հայրենիքի, Հայ Եկեղեցու և հավատի պահպանման համար նահատակված Վարդանանց զորավարներն ու 1036 մարտիրոսները Հայ Առաքելական Եկեղեցու մեծագույն սրբերից են: 

 

Հանուն ինքնության, հանուն սերունդների

 

Ավարայրի ճակատամարտում հայ քաջերի օրինակը դարեր շարունակ բոցավառել է հայոց ոգին, կարևոր դաս եղել սերունդների համար: Թեև չեղավ ռազմական հաղթանակ, բայց հայերը չուրացան իրենց կրոնը, իրենց նահատակությամբ հաստատեցին հայ ժողովրդի ապրելու կամքն ու լինելիության իրավունքը, նշում է Նորագավթի Ս. Գևորգ եկեղեցու հոգևոր հովիվ Տեր Վարդան քահանա Գափոյանը:

 

 

Ըստ քահանայի՝ հիշատակության օրվա խորհուրդը մեծ է ու արդիական մինչև օրս. 

 

«Վարդանանց պատերազմը դարեր շարունակ եղել է մղիչ ուժ, որ առաջ գնանք, պայքարենք, ունենանք հաղթանակներ»: 

 

Օրը մեզ պատգամում է, որ երբեք չկորցնենք հույսը, անգամ, երբ թվում է, թե հեռվում լույս չկա:

 

«Ամենածանր ժամանակներում անգամ տեղի են ունենում շրջադարձային փոփոխություններ: Կան դեպքեր, երբ մենք ենք շուռ տալիս պատմության անիվը՝ զոհաբերությունների, նվիրումի, կյանքի գնով»,- նշում է քահանան: 

 

Հայրենիքի սուրբ նահատակները

 

Վարդանանց պատերազմը ցույց է տալիս, որ Հայ Եկեղեցին միշտ լծված է  հայրենիքի պաշտպանության գործին: Տեր Վարդանը հիշեցնում է՝ պայքարի գաղափարական մղիչ ուժը Եկեղեցին էր: Հոգևորականներն առաջնորդում, ոգևորում էին հայ մարտիկներին:

 

Ըստ պատմական աղբյուրների՝ հայոց թագավորության անկումից ու Ս. Սահակ Պարթևի վախճանից հետո երկրի ղեկն իրենց ձեռքը վերցրին պարսիկներն ու սկսեցին հալածել քրիստոնյաներին: 

 

Հազկերտը՝ պարսից արքան, 451 թ.-ի գարնանը զրադաշտականությունը պարտադրելու համար՝ մտավ Հայաստան: Բանակի դեմ ելան զինվորը, հոգևորականը, իշխանն ու գյուղացին: Հայոց եկեղեցին՝ Հովսեփ կաթողիկոսի ու Ղևոնդ Երեցի առաջնորդությամբ, քաջալերում էր զորքին, Ս. Մկրտության, Ս. Պատարագի խորհրդով ամրապնդում նրանց հավատն ու ոգին: 

 

Պատմիչ Եղիշեն գրում է.

 

«Եվ սեղան կանգնեցնելով` ամենասուրբ խորհուրդը կատարեցին, պատրաստեցին նաև ավազան, և եթե զորքի բազմության մեջ չմկրտված մարդ կար, ամբողջ գիշերը մկրտեցին և առավոտյան Ս. Հաղորդություն ընդունեցին»:

 

Հայ մարտիկները դարձան հայրենիքի սուրբ նահատակներ: Ըստ Հայսմավուրքի՝ պատերազմից օրեր անց, երբ ոմանք եկան՝ զոհվածների մարմինները հողին հանձնելու, տեսան, որ հայ քաջերի մարմինների վրա լույս էր ծագում: 

 

Պատերազմը մեկ օր տևեց, բայց դիմադրությունը շարունակվեց, որի ընթացքում նահատակների թիվը հասավ 1036-ի:

 

Տեր Վարդանի խոսքով՝ պայքարը ցույց տվեց, որ մարդիկ գնում են ինքնազոհաբերման, բայց չեն փոխվում, չեն ուրանում:

 

Պատմությունը կրկնվում է

 

Հոգևորականը ցավով է նշում, որ այսօր առաջ է եկել այլ արժեքային համակարգ, անտարբերություն, որը մեղք է: Մարդիկ չեն գնահատում, արժևորում մեր ժառանգությունը, մինչդեռ Ավարայրի ճակատամարտը լավ դաս է մեզ համար.

 

«Այս շրջանում, երբ գտնվում ենք ծանր իրավիճակում, չպետք է երբեք կորցնենք զգոնությունը: Հիշենք, որ դժվար ճանապարհ ենք անցել ու այդ դժվար օրերին հաղթանակներ ենք տարել, ունեցել ենք շատ կորուստներ, զոհաբերություններ, բայց ամեն բան արվել է՝ ապրելու, սերունդներին ապրեցնելու համար»:

 

Ձեռքբերումներ ունենալու, քայլ առ քայլ առաջ գնալու և մեր գոյությունը պահպանելու համար՝ կարևոր է հավատքը: 

 

«Պատմությունը կրկնվում է: Պետք է իրատես լինենք, չապրենք միայն անցյալի հիշողություններով, այլ անցյալը մեզ համար դարձնենք ուսումնական ձեռնարկ: Պետք է կարողանանք նախկին նվիրումն ունենալ ու փորձենք պայքարել առաջընթացի, մեր տեսակի գոյատևման համար»,- նշում է Տեր Վարդանը:

 

Ս. Վարդանանց զորավարների և 1036 վկաների հիշատակության օրը մատուցվում է Ս. Պատարագ:

 

Անի Ավագյան